Nasz swojski wróbel ma egzotyczne pochodzenie
– jego ojczyzną jest Bliski Wschód
Szpak potrafi naśladować śpiew innych ptaków
oraz zasłyszane inne głosy, na przykład „przedrzeźnia” gwizdanie człowieka.
To samce ptaków zajmują terytoria lęgowe
, a ich objęcie w posiadanie ogłaszają w różny sposób: ptaki śpiewające - śpiewem, gołębie – gruchaniem, a dzięcioły - serią okrzyków lub bębnieniem dziobem w drzewo (w mieście zdarza się, że w blachę latarni ulicznej!)
Ptak śpiący na gałęzi nie spada z niej, ponieważ przy zgięciu stawu skokowego jego palce automatycznie zaciskają się wokół gałązki. Jest więc do niej „przypięty” aż do chwili, w której świadomie rozprostuje nogi.
Najwcześniej odlatują od nas na zimę jerzyki
– już w sierpniu zbierają się do drogi.
Kolibry potrafią poruszać skrzydłami w błyskawicznym tempie, nawet do 50 „machnięć” na sekundę!
Dzięki temu mogą zawisnąć w powietrzu wręcz pionowo, zatrzymując się przed kwiatem, z którego spijają nektar. Mogą też lecieć do tyłu! Dla ludzkiego oka skrzydło kolibra w ruchu wygląda jak mgiełka.
Rozpiętość skrzydeł albatrosa wędrownego, ptaka otwartych oceanów, sięga do 3,5 m
, to jest więcej niż szerokość rozłożonych ramion dorosłego człowieka!
Pisklęta przy wykluwania się z jaja pomagają sobie w rozbiciu skorupy guzem rogowym
na górnej szczęce.
Przecinają nim skorupkę, a rozcięte połówki rozpychają nogami.
Rokitniczka, mały ptaszek z grupy wróblowych
, je przed odlotem na zimowisko tak dużo i tyje tak szybko, że waży wtedy dwa razy więcej (!)
– około 20 g zamiast „zwykłych” 10 g w czasie wiosenno-letnim.
Pierwsze obrączki ptakom założono w 1890 roku.
Znakowanie ptaków obrączkami rozpoczął duński nauczyciel Hans Christian Mortensen.
Dzięki wiadomościom powrotnym o obrączkowanych ptakach wiadomo, że pewien bocian biały żył 26 lat i prawie 3 miesiące!
Jeden z najszybszych przelotów wśród ptaków należy do pewnego biegusa krzywodziobego, który w lipcu 1990 roku drogę z ujścia Wisły koło Gdańska do Austrii – 921 km – pokonał w ciągu 1 dnia!
Najdalej wędrującym ptakiem jest rybitwa popielata. Gniazduje w strefie wokół bieguna północnego, zimuje natomiast na morzach wokół Antarktydy, czyli w pobliżu bieguna południowego. Pełna trasa jej wędrówki tam i z powrotem wynosi 30 000 – 40 000 km!
Pluszcz, mały ptak z rzędu wróblowych,
żyjący nad wartkimi potokami
, potrafi nurkować i spędzić pod wodą do 10s w poszukiwaniu ulubionego jedzenia – larw chruścików i innych owadów.
Ubarwieniem kryptycznym w świecie zwierząt nazywamy ubarwienie maskujące
, czyli takie, które pozwala upodobnić się do otoczenia. Wśród ptaków dobrze tą „sztuczkę” zna na przykład lelek, bąk, sowy.
„Kuźnią dzięcioła” nazywane jest miejsce,
w którym ptak ten rozłupuje szyszki świerka lub sosny, żeby dostać się do znajdujących się w nich nasion. Na kuźnie dzięcioły wybierają drzewa o grubej korze. Szyszki, żeby je unieruchomić, wciskają w szczeliny w korze, a czasem między gałęzie. Kuźnię łatwo wypatrzeć z powodu rozrzuconych pod drzewem „oskubanych” szyszek i łusek.
Symbolem OTOP umieszczonym w logo Towarzystwa jest raniuszek
,
maleńki ptak z rzędu wróblowych. Ma bardzo charakterystyczny postać: przypomina puchatą kulkę z nieproporcjonalnie długim ogonem.
Pojemnik z wodą latem jest dla ptaków równie ważny jak pełen karmnik zimą.
W upalne dni służy im nie tylko jako poidełko, ale także jako kąpielisko. Warto ustawić w ogródkach naczynie ze świeżą wodą, przyciągnie do niego ptaki.
Jerzyk nie potrafi chodzić po ziemi.
Jego nogi są krótkie, a wszystkie cztery palce, zupełnie inaczej niż u większości ptaków, skierowane ma do przodu.
Nie może więc swobodnie stanąć na ziemi, czy utrzymać się na gałęzi. Jerzyk większość życia spędza w powietrzu – poluje, śpi, pije wodę, odpoczywa.
Głos wydawany przez lecące żurawie lub tokujące pary nazywamy klangorem.
Przypomina trąbkę, brzmiącą jak donośne „kruuu-kruuu”. Dzięki temu zwykle najpierw słyszymy ciągnące żurawie, a potem podnosimy głowę, żeby zobaczyć lecący klucz.
Drop to największy i najcięższy ptaka latający na świecie.
Samiec waży nawet do 17 kg.
Ostatni lęg dropia w Polsce miał miejsce w 1986 roku.
Dropie mieszkały na otwartych, rozległych polach uprawnych, wśród zbóż. Wyginęły u nas z powodu zmian w ich środowisku, jakie przyniosło między innymi zastosowanie maszyn. Dropie jako bardzo płochliwe nie umiały się do tych zmian przystosować.
Jemiołuszka, kolorowy ptak, który przylatuje do nas na zimę z północy Europy, co kilka lat „nalatuje” nas w bardzo dużych ilościach.
Możemy wtedy obserwować zimą stada kolorowych jemiołuszek, obsiadających jarzębinę lub jemiołę. Zjawisko to nazwano „inwazją”.
Sikory bogatki, które spędzają u nas zimę
są w dużej części przybyszami z północno-wschodniej Europy.
Natomiast tylko część „naszych” sikor pozostaje u nas na zimę, druga część odlatuje na zachód, gdzie zima jest łagodniejsza.
Jedno z najoryginalniejszych gniazd wśród ptaków europejskich buduje remiz
, żyjący na brzegach rzek i jezior. Jego gniazdo jest uplecione z włókien roślinnych i puchu. Wygląda jak puchaty, zamknięty worek z otworem z boku. Takie gniazdo zwisa najczęściej nad wodą z gałęzi, do której jest przymocowane.
Szpaki są bardzo towarzyskie.
Młode ptaki łączą się w stada, które przemieszczają się wielkimi chmarami, przelatując na miejsce noclegu – tak zwane noclegowiska. Mogą liczyć wtedy nawet do stu tysięcy osobników.
Kukułka w ciągu jednego sezonu lęgowego może znieść do 20 jaj
i "podrzucić" je po jednym do gniazd małych ptaków. Wymaga to "wyprowadzenia w pole" gospodarzy gniazda. Czasami pomaga w tym samiec, który odwraca ich uwagę, udając np. drapieżnika. Ten moment zamieszania wykorzystuje samiczka na złożenie jaja.
